- Kan ik via e-mail ongevraagde publiciteit verzenden?
- Hoe de voorafgaande en geïnformeerde toestemming bekomen?
- In welke gevallen kan ik publiciteit verzenden zonder de voorafgaande toestemming van de bestemmeling te hebben bekomen?
- Zijn alle methodes van verzameling van e-mail adressen geoorloofd?
- Hoe bij de verzameling de toestemming van de bestemmeling voor mijn publiciteit via e-mail bekomen?
- Wat is spamming?
- Waarom wordt het als slecht aanzien om aan spamming te doen op het internet?
Kan ik via e-mail ongevraagde publiciteit verzenden?
Neen! Via e-mail kan geen enkele publiciteit worden verzonden zonder de voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming van de consument. Evenwel bestaan er een beperkt aantal gevallen waarin u de toestemming van de bestemmeling niet moet vragen. In verband met die kwesties en in aanvulling op de hierna verschafte information vindt u gedetailleerde informatie terugvinden in de brochure "Spamming in 24 vragen en antwoorden" die beschikbaar is op de website van de FOD Economie.
Hoe de voorafgaande en geïnformeerde toestemming bekomen?
Alvorens een bestemmeling enige publiciteit via e-mail tot te sturen, moet u zijn toestemming verkrijgen. Om geldig te zijn, moet die toestemming met volledige kennis van zaken te zijn gegeven. Op het ogenblik van het vragen van de toestemming moet u aan de bestemmeling alle informative meedelen die zijn keuze kan bepalen:
- uw naam en adres;
- het feit dat, indien de bestemmeling toestemt, zijn persoonsgegevens zullen worden gebruikt voor publicitaire doeleinden;
- het feit dat, indien de bestemmeling toestemt, zijn persoonsgegevens zullen kunnen worden overgemaakt aan derden;
- het al dan niet verplichte karakter van het antwoord in het inschrijvingsformulier evenals de eventuele gevolgen van een gebrek aan antwoord (bijvoorbeeld door naast de velden die verplicht door de klanten moeten worden ingevuld een sterretje te plaatsen);
- het bestaan van een recht tot toegang en tot wijziging van de gegevens die op hem betrekking hebben;
- het bestaan van het recht zich op verzoek en gratis te verzetten tegen de verwerking van zijn gegevens voor marketingdoeleinden.
De toestemming moet vrij zijn
De toestemming moet vrij zijn, dat wil zeggen gegeven buiten elke druk om. Bijvoorbeeld, indien het e-mailadres wordt bekomen in het kader van het verschaffen van een dienst of een goed, kan geen discriminatie worden gepleegd ten aanzien van diegenen die geweigerd zouden hebben om publiciteit via e-mail te ontvangen.
Het is evenwel een courante praktijk dat de toegang tot bepaalde sites, kosteloze diensten of promotionele aanbiedingen soms wordt onderworpen aan de voorwaarde dat de gebruiker zijn e-mail adres meedeelt, tussen andere persoonsgegevens, voor doeleinden van direct marketing. Om toegelaten te zijn, moet zulke praktijk de integrale wetgeving ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer evenals de vereiste van een voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming te eerbiedigen.
De toestemming moet specifiek te zijn
De toestemming van de bestemmeling kan geen algemeen doel hebben: ze moet precies slaan op de verzending van publiciteit via e-mail en/of de overdracht van zijn persoonsgegevens aan derden. Indien de persoon u toelaat hem publiciteit via e-mail te verzenden, betekent dit bijgevolg niet dat u zijn akkoord heeft om zijn adres aan derden over te maken voor publicitaire of andere doeleinden.
Noteer dat, in geval van een klacht vanwege de bestemmeling, u het bewijs moet leveren dat u op geoorloofde wijze zijn toestemming heeft bekomen (of dat u zich in een door de wet voorziene uitzondering bevond waardoor u voorafgaande toestemming niet nodig had).
Voor het overige dient er te worden benadrukt dat, indien u via e-mail aan direct marketing doet, u zich, naast de bepalingen van het boek XII van het Wetboek van economisch recht, op alle punten dient te gedragen naar de principes zoals voorzien in de wetgevingen ter bescherming van de persoonsgegevens.
In welke gevallen kan ik publiciteit verzenden zonder de voorafgaande toestemming van de bestemmeling te hebben bekomen?
Nu al zijn er twee uitzonderingen voorzien op het principe van de voorafgaande toestemming.
U heft geen voorafgaande toestemming nodig als u via e-mail publiciteit verzendt naar uw bestaande klanten, voor zover:
- u hun e-mailadres rechtstreeks van hen heeft bekomen, in het kader van de verkoop van een goed of een dienst en met de eerbiediging van de wetgeving ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Verkreeg u de e-mailadressen onrechtstreeks, via tussenkomst van derden, dan moet u zich ervan verzekeren dat de personen, wiens adressen in dit bestand staan vermeld, hebben ingestemd met het gebruik en de overdracht van hun gegevens aan derden voor doeleinden van direct marketing via e-mail. In negatief geval zal u geen publiciteit via e-mail naar deze personen kunnen verzenden zonder hun voorafgaande toestemming;
- u hen publiciteit verstuurt voor gelijksoortige goederen of diensten die u zelf verschaft. Verstuurt u publiciteit verstuurt voor goederen die door derden worden verschaft of voor goederen die totaal anders zijn dan het soort van goed dat de bestemmeling bij u had gekocht, dan moet u hun voorafgaande toestemming te bekomen. Dienaangaande worden in het bijzonder als derden beschouwd : uw partners, filialen, moedervennootschappen….);
- u aan uw klanten de mogelijkheid heeft gegeven om, op het ogenblik waarop hun e-mailadres werd verzameld, zich zonder kosten en op eenvoudige wijze te verzetten tegen het ontvangen van publiciteit via e-mail;
en
- de betrokken klant u niet rechtstreeks zijn wens heeft kenbaar gemaakt van uwentwege geen publiciteit per e-mail meer te willen ontvangen.
Indien u via e-mail publiciteit verzendt naar onpersoonlijke adressen van rechtspersonen, is het evenwel niet noodzakelijk hun voorafgaande toestemming te bekomen. De rechtspersonen kunnen immers titularis zijn van een of meer e-mailadressen opdat men hen of bepaalde van hun diensten of afdelingen kan contacteren (voorbeelden: info@…, contact@…, privacy@…, sales@…, bestellingen@…, klantendienst@…, enz.). Ongevraagde publiciteit via e-mail kan naar deze adressen worden verzonden in de mate waarin ingevolge de omstandigheden duidelijk is dat deze adressen enkel betrekking hebben op rechtspersonen.
Indien een rechtspersoon daarentegen aan haar werknemers e-mail adressen toekent die verbonden zijn aan zijn domeinnaam (bv.naam.voornaam@company.be), gaat het om adressen van fysieke personen, ongeacht of ze worden gebruikt voor professionele of privédoeleinden. Het is dus niet toegelaten om naar deze adressen publiciteit te verzenden zonder het voorafgaande akkoord van de betrokken fysieke personen. Bovendien dienen de aangeboden goederen of diensten die aldus door deze publiciteit worden verzonden te slaan op rechtspersonen en niet op fysieke personen. U kan immers naar de adressen van rechtspersonen geen publiciteit verzenden die in realiteit op fysieke personen slaat, zonder het voorafgaandelijk akkoord van deze laatsten te vragen.
Noteer dat, in geval van een klacht van de bestemmeling, het aan u toekomt het bewijs te leveren dat u op geoorloofde wijze zijn toestemming heeft bekomen of dat u zich in één van de door de wet voorziene uitzonderingen bevond.
Zijn alle methodes van verzameling van e-mailadressen geoorloofd?
Neen. Bepaalde methodes van verzameling van e-mail adressen zijn niet toegelaten vermits ze indruisen tegen de wetgeving ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
Samengevat is het niet toegelaten persoonsgegevens te verzamelen buiten het medeweten van de betrokken persoon en ze te gebruiken voor publicitaire doeleinden of ze over te maken aan derden zonder zijn voorafgaande toestemming. Zijn dus verboden de methodes van "wilde" inzameling, verricht zonder of tegen de toestemming van de betrokken persoon in: het gebruik van software die de inschrijving toelaat op een maximum aan lijsten van uitzending teneinde de elektronische adressen van de leden ervan te bekomen; de automatische verzameling van elektronische adressen in openbare internetruimtes (bijvoorbeeld gidsen of zoekmotoren, persoonlijke webpagina's, databases, (van clubleden bijvoorbeeld) gepubliceerd op het internet…); het beroep doen op diverse frauduleuze handelingen (bijvoorbeeld valse wedstrijden, kosteloze aanbiedingen van webruimte, …).
Bovendien bestaat er een echte markt van bestanden van e-mailadressen: ondernemingen maken er hun beroep van om zulke bestanden ter beschikking te stellen (meestal via verhuring). Het is ook mogelijk om zich op het internet lijsten te verschaffen van duizenden adressen, te downloaden tegen relatief bescheiden bedragen. Zulk procedé van verwerving van e-mail adressen is geoorloofd op voorwaarde dat de betrokken personen hun akkoord hebben verleend met de overdracht van hun e-mail adres aan derden voor publicitaire doeleinden. Verifieer dus goed dat de persoon die u zulke lijsten ter beschikking stelt, het bewijs kan leveren dat hij wel degelijk de nodige toestemmingen heeft bekomen. De gespecialiseerde Belgische vennootschappen, listbrokers of vennootschappen van datamining, zullen u contractueel garanderen dat zij wel degelijk de toelating hebben bekomen van de betrokken personen en zij verbinden er zich in het algemeen toe de gedragscode van het Belgisch Direct Marketing Verbond te eerbiedigen indien zij er deel van uitmaken.
Ten slotte bestaan er talrijke methodes van rechtstreekse verzameling van e-mailadressen bij de betrokken persoon. De betrokken persoon kan worden uitgenodigd om zijn e-mailadres online of offline te bezorgen in volgende situaties: online aankoop, inschrijving op een lijst van verdeling of voor een discussieforum, registratie bij een leverancier van gratis mailbox, telefonische enquête, deelname aan een wedstrijd, registratie op bepaalde sites die speciaal zijn gecreëerd om promoties of publiciteit te verzenden,…
Zulke methodes van verzameling van adressen zijn geoorloofd indien de persoon zijn voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming heeft gegeven voor het gebruik van zijn adres voor publicitaire doeleinden. Noteer dat, indien u de adressen van uw klanten verzamelt in het kader van de verkoop van een goed of een dienst, u het recht heeft hen publiciteit betreffende gelijksoortige goederen of diensten te verzenden, zonder hun voorafgaande toestemming te hebben bekomen en vanaf het ogenblik dat uw klanten de mogelijkheid hebben gekregen zich te verzetten tegen het ontvangen van publiciteit. Het gaat hier om een uitzondering op het principe van de voorafgaande toestemming.
Hoe verkrijg ik de toestemming van de bestemmeling voor mijn publiciteit via e-mail bekomen?
Voor het bekomen van de toestemming van de bestemmeling van boodschappen is geen enkele specifieke vorm vereist. Deze toestemming kan dus om het even zijn, mondeling (bijv. bekomen per telefoon) of schriftelijk (bv. in een bestelbon). In principe kan de toestemming zelfs impliciet zijn (dit zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn indien een persoon u via e-mail contacteert om informatie te krijgen omtrent uw goederen of diensten. Dit zou kunnen betekenen dat die person impliciet akkoord gaat met het ontvangen van publiciteit via dit middel. Evenwel zal geval per geval en in functie van de omstandigheden moeten worden geoordeeld of er al dan niet toestemming is.
De toestemming moet, ongeacht de vorm ervan, altijd overtuigend zijn en u moet ze op een eerlijke manier bekomen. Bovendien moet u weten dat u er, in geval van betwisting, toe gehouden bent te bewijzen dat u wel degelijk de toestemming van de persoon hebt gekregen. In dat opzicht biedt een geschreven toestemming meer zekerheid.
Een van de meest gebruikte middelen om zich te verzekeren van de toestemming van de persoon is beroep te doen op het "aan te kruisen vakje". Indien het e-mailadres wordt verzameld, betuigt de persoon zijn akkoord door (met een simpele klik) het vakje aan te kruisen waarin een vermelding wordt weergegeven van het soort "Ik aanvaard via e-mail publiciteit te ontvangen" en/of "Ik aanvaard dat u mijn e-mailadres aan uw partners overmaakt voor publicitaire doeleinden". Daarentegen is het beroep doen op de techniek van het reeds aangekruiste vakje betwistbaar, dat wil zeggen het vakje voorafgaandelijk reeds aankruisen waarin staat vermeld "Ja, ik wens via e-mail publiciteit te ontvangen", waarbij aan de persoon de zorg wordt overgelaten om dit vakje te ontdoen van de aankruising indien hij zulke publiciteit niet wenst te ontvangen. Zulke praktijk kan immers als oneerlijk worden beschouwd nu het moeilijk is zeker te zijn van het vrije karakter van de toestemming die in zulke omstandigheden wordt gegeven vermits de vermelding eenvoudig aan de aandacht van de persoon kan zijn ontsnapt. Die methode lijkt een beetje gedwongen.
Wat is spamming?
In de brede zin duidt spamming op de massale en herhaalde verzending van ongevraagde boodschappen, meestal met een commercieel karakter.
In de engere betekenis slaat het meer in het bijzonder op de verzending, via e-mail, van ongevraagde publiciteit in een context van "wilde verzameling" (d.w.z. zonder eerbied voor de principes opgelegd door de wetgevingen ter bescherming van de persoonsgegevens) van adressen van bestemmelingen.
Spamming is verboden door de wet.
Waarom wordt het als slecht aanzien om aan spamming te doen op het internet?
Omdat spamming meerdere nefaste gevolgen veroorzaakt, voor alle spelers op het netwerk:
- indien de verzending massaal is, kan dit leiden tot een overbelasting van de elektronische brievenbussen van de bestemmelingen en dus tot moeilijkheden om toegang te krijgen tot het netwerk, zonder rekening te houden met het tijdsverlies ingevolge het lezen en verwijderen van de publiciteit;
- de ontvangst van boodschappen kan misnoegen veroorzaken, verbonden aan het feit dat bepaalde publiciteit agressief of misplaatst kan zijn voor de bestemmeling of niet overeenstemmen met zijn ethiek;
- bepaalde weinig scrupuleuze adverteerders verzamelen e-mail adressen met miskenning van de wetgeving ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer;
- de verzending van duizenden elektronische brieven op het internet is een belangrijke kost voor de leveranciers van de internettoegang die belast zijn met het beheren van het volume van de elektronische boodschappen die door hun servers worden overgemaakt en die op de netwerken hindernissen veroorzaken.
Om alle deze redenen is de verzending van publiciteit via e-mail strikt door de wet gereglementeerd.