Consument
Background image
Consommateur 1
Consommateur 1
Consommateur 1

Jongeren en e-commerce

Kan een minderjarige online goederen kopen of verkopen?

In principe zijn minderjarigen handelingsonbekwaam, d.w.z. dat ze geen geldige juridische handelingen kunnen stellen, zoals kopen of verkopen op internet. In de praktijk kan een minderjarige met onderscheidingsvermogen evenwel zelfstandig een aantal dagdagelijkse handelingen verrichten. Zo mag een minderjarige bijvoorbeeld aankopen doen met zijn zakgeld (tijdschriften, snoep, spelletjes, enz.). Of een minderjarige over onderscheidingsvermogen beschikt is geen leeftijdsgebonden kwestie, maar wordt geval tot geval beoordeeld door de rechter.

Het begrip dagdagelijkse handeling is rekbaar. De zelfstandigheid van een minderjarige hangt onder andere af van zijn leeftijd, zijn sociaal niveau, zijn inkomsten en zijn opleiding. Bijgevolg kunnen grotere aankopen in bepaalde gevallen zelfs behoren tot het dagelijkse leven: de aankoop van een motorfiets, het boeken van een reis in het buitenland, de aankoop van informaticamateriaal, ... . In die zin worden bepaalde aankopen via het internet dan ook toegestaan aan minderjarigen.

Kan een handeling die een minderjarige online verricht, worden geannuleerd?

Een handeling van het dagelijkse leven die gesteld wordt door een minderjarige met onderscheidingsvermogen is in principe rechtsgeldig. Toch kunnen handelingen die de minderjarige schade of nadeel hebben berokkend door een rechter nietig worden verklaard. Dergelijk nadeel kan voortvloeien uit een wanverhouding tussen de verbintenissen van de partijen bij de overeenkomst (bv. een goed dat tegen een woekerprijs werd verkocht), of uit een disproportionele verhouding met de persoonlijke situatie van de minderjarige (bv. een auto gekocht tegen een normale prijs, maar door een minderjarige die niet over inkomsten beschikt). In praktijk zal voor de rechter een vernietiging van deze aankoop kunnen worden gevorderd.

Welke betaalmiddelen kunnen minderjarigen op het internet gebruiken?

Betaling met kredietkaart

Op de meeste websites kan men betalen met een kredietkaart. In principe is het verboden krediet te verlenen aan minderjarigen. Maar in de realiteit verlenen banken wel kredietkaarten aan minderjarigen, dit afhankelijk van verschillende voorwaarden (o.a. minimumleeftijd, borgstelling door de ouders, beperkte maandelijkse limiet, ...).

Als een minderjarige een kredietkaart gebruikt zonder medeweten van zijn ouders, zou de betaling in theorie als frauduleus kunnen worden beschouwd en is ze dus annuleerbaar. In de praktijk zal de bank zich in zo'n geval echter tot de ouders wenden, die burgerlijk aansprakelijk zijn voor het kind.

Betaling met debetkaart en "internet banking"

Veel jongeren beschikken over een debetkaart van het type Bancontact/Mister Cash en over een online-banking systeem. Bepaalde sites laten betalingen met een debetkaart (in combinatie met een chipkaartlezer) of met overschrijving via het online-banking systeem van de bank ("Internet Banking") toe.

Meestal legt de bank limieten op voor het gebruik van de debetkaart door een minderjarige. Zo worden onder andere maximumbedragen per dag of per week vastgesteld. Bovendien moeten de ouders vaak borg staan en hun toestemming geven vooraleer de bank een debetkaart aan hun kind verstrekt.

In de praktijk is het moeilijk een betaling te betwisten die werd verricht door een minderjarige, in zoverre deze de contractuele voorwaarden met de bank naleefde. Het is namelijk zo dat die jongere via het internet aankopen kan doen binnen dezelfde perken als in een gewone winkel (afhankelijk van zijn onderscheidingsvermogen, zoals hoger uitgelegd).

Andere betaalmiddelen

Bepaalde websites bieden ook andere betaalmiddelen aan. Die bestaan onder andere uit telefoongesprekken of sms'en met een meerkost (de zgn. betaalnummers) of uit vooraf betaalde kaarten. Deze betaalmiddelen zijn zeer toegankelijk voor jongeren, die dan ook de voornaamste doelgroep vormen. Het betreft immers verrichtingen van geringe omvang en de aankopen betreffen meestal goederen of diensten die bij de jongeren zeer gegeerd zijn (spelletjes,...).

Via een telefoonoproep (0900-nummer) of het verzenden van een sms kan de jongere een code aanvragen die hij kan gebruiken om op een website aankopen te doen. In werkelijkheid betaalt de jongere via een duurder telefoongesprek of een duurdere sms. Het is eveneens mogelijk krabkaarten te kopen waarop codes staan waarmee op het internet aankopen kunnen worden gedaan.

In principe hebben die nieuwe betaalmiddelen betrekking op kleine bedragen. Toch moeten de ouders alert blijven voor de risico's op veelvuldig en overdreven gebruik ervan. Telefoonoproepen kunnen bovendien moeilijk worden betwist, omdat ze wel degelijk plaatsvonden (tenzij het totaalbedrag een aanzienlijk probleem vormt voor de minderjarige).

Tips voor de ouders

Het is duidelijk dat ouders moeilijk permanent kunnen controleren wat hun kinderen op het internet uitrichten. Maar ze kunnen wel bepalen wat de koopkracht van hun kinderen is. Bovendien kunnen zij hun kinderen aansporen tot een intelligent gebruik van zakgeld en de verschillende betaalmiddelen. Een dergelijke aanpak kan tevens een ideale gelegenheid zijn voor een constructieve dialoog tussen ouders en kinderen over de voordelen en risico's van de nieuwe technologieën.