Consument
Background image
Consommateur 1
Consommateur 1
Consommateur 1

Wat is een onrechtmatig beding?

Boek VI (zie ook boek XIV) van het Wetboek van economisch recht betreffende de marktpraktijken en de consumentenbescherming verbiedt het invoegen van onrechtmatige bedingen in overeenkomsten die worden gesloten tussen professionelen en consumenten. Dergelijke contractuele clausules zijn nietig. De overeenkomst zelf zal geldig blijven als ze kan blijven voortbestaan zonder deze clausules.

Een onrechtmatig beding is een contractueel beding dat of een voorwaarde die, alleen of in samenhang met andere bedingen, een kennelijk onevenwicht schept in het nadeel van de consument. Het is finaal aan de rechtbank om te oordelen of een contractuele clausule een onrechtmatige karakter heeft. Er bestaat dan ook heel wat rechtspraak in deze materie.

In ieder geval dienen de contractuele clausules duidelijk en begrijpelijk te zijn. In geval van twijfel over de betekenis van een clausule, moet de rechter de interpretatie weerhouden die het meest voordelig is voor de consument.

Bepaalde clausules worden door de wet automatisch als onrechtmatig beschouwd, zoals bv.:

  • "De onderneming behoudt zich het recht voor om op elk ogenblik de prijs te wijzigen" : de wet zegt dat de onderneming de prijs niet mag doen schommelen in functie van elementen die enkel van zijn wil afhangen.

Bovendien voorziet de wet nuanceverschillen tussen de overeenkomsten van bepaalde duur en onbepaalde duur. Als het om een overeenkomst van onbepaalde duur gaat, vereist de wet dat de clausule als onrechtmatig wordt beschouwd, als de consument het recht niet heeft gehad om de overeenkomst zonder kosten of schadevergoeding te beëindigen en hem daartoe geen redelijke termijn werd gelaten. Als het daarentegen om een overeenkomst van bepaalde duur gaat, zal de bepaling onrechtmatige geacht worden zelfs indien de consument de mogelijkheid had om de overeenkomst te beëindigen.

  • "De onderneming behoudt zich het recht voor de leveringstermijn te wijzigen".
  • "De onderneming behoudt zich het recht voor de kenmerken van het te leveren goed of de te verstrekken dienst te wijzigen": deze clausule is onrechtmatig indien deze kenmerken essentieel zijn voor u of voor het redelijkerwijs te voorzien gebruik van het goed.
  • "De bestelling die wordt aangegaan bij de onderneming verbindt onmiddellijk en definitief de consument. Alle bestellingen vinden plaats onder voorbehoud van aanvaarding door de onderneming": de wet zegt dat de onderneming bij het ondertekenen van een overeenkomst geen onmiddellijke en definitieve verbintenis van de consument mag voorzien indien dat voor haarzelf ook niet opgaat.
  • "De consument zal de ontbinding van de overeenkomst niet mogen vragen in het geval de onderneming zijn diensten niet verschaft omwille van overmacht".
  • "De onderneming behoudt zich het recht voor de door de consument betaalde sommen te behouden indien deze laatste verzaakt aan het sluiten van de overeenkomst": de wet preciseert dat het herroepingsrecht van de consument wordt uitgeoefend zonder kosten noch boetes en dat de onderneming verplicht is de sommen die zijn betaald door de consument terug te geven binnen de kortst mogelijke termijn (behoudens voor goederen en diensten waarvoor geen herroepingsrecht bestaat).
  • "De consument erkent uitdrukkelijk dat elke mededeling die via e-mail aan de onderneming wordt gedaan dezelfde waarde heeft als een geschrift. Elke boodschap die wordt verzonden door middel van een e-mailadres of alias van de consument wordt geacht vanwege de consument te komen die zich er toe verbindt alle gevolgen hiervan te dragen": de wet zegt dat de onderneming de bewijsmiddelen die ter beschikking staan van de consument niet kan beperken.
  • "In geval van geschil verzaakt de consument aan elk verhaal tegen de onderneming": de wet zegt dat de onderneming de consument niet kan verplichten te verzaken aan elk verhaal tegen haar.
  • "De consument wordt geacht zich akkoord te verklaren met de algemene voorwaarden door het feit een bestelling aan te gaan op de website van de onderneming": deze clausule is onrechtmatig in die mate dat u niet de mogelijkheid heeft gehad daadwerkelijk kennis te nemen van de algemene voorwaarden vóór het aangaan van de bestelling.
  • Worden tevens beschouwd als onrechtmatig, de clausules en voorwaarden of combinaties van clausules en voorwaarden met als voorwerp:
    • de prijs die wordt aangekondigd voor een goed of een dienst te verhogen in geval van weigering van de consument te betalen via bankdomiciliëring; daarentegen is een aangeboden prijsvermindering in dit geval wettelijk.
    • de prijs die wordt aangekondigd voor een goed of een dienst te verhogen ingevolge de weigering van de consument zijn facturen te ontvangen via email.

Advies: let op voor onrechtmatige bedingen bij domiciliëring en facturen!

Talrijke ondernemingen staan vermindering toe aan personen die een bankdomiciliëring of facturen via e-mail aanvaarden. Dit is niet uitdrukkelijk verboden. Ga evenwel na hoe de prijzen vermeld staan om niet te worden afgestraft als u zulke modaliteiten niet wil aanvaarden!